LJUDI

U ime Allaha, Milostivog, Samilosnog
Sva hvala i zahvala pripadaju samo Allahu, Gospodaru svjetova i neka je salavat i selam na najčasnijeg poslanika, Muhammeda sina Abdullaha, na njegovo čisto i plemenito potomstvo.

Često govorimo riječ „čovječanstvo“ ili „ljudi“.
Šta to podrazumijeva?

To je samo jedan od svjetova koje je stvorio Uzvišeni Allah, a prvi od ljudi je Adem, neka je mir na njega.
Ljudi se razlikuju u boji, jeziku, religiji, lozi i sl. ali isto tako žive u različitim uslovima i podnebljima, pa je bilo neophodno urediti taj život propisima i zakonima koji će regulisati međusobne odnose kako bi svako imao svoja prava uživajući u ovosvjetskim blagodatima kojima ga obasipa Uzvišeni Allah. Ovi propisi i zakoni nisu isti u svim religijama.
Mi želimo objasniti pravila islama po ovom pitanju.
Prvo ćemo reći da su, uz sve razlike koje postoje među njima, svi ljudi prisilno braća jer imaju istog oca Adema, neka je mir na njega, i majku Havu, neka je mir na nju, pa sviđalo se to kome ili ne. Kaže Uzvišeni:

وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمْ هُودًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ أَفَلَا تَتَّقُونَ [٧:٦٥]
(prevod značenja)
I Adu, brata njihovog Huda. Reče: "O narode moj. Obožavajte Allaha. Nemate vi drugog boga osim Njega. Pa zar nećete biti bogobojazni" 7,65

وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ
(prevod značenja)
I Semudu, brata njihovog Saliha. Reče: "O narode moj. Obožavajte Allaha. Nemate vi drugog boga osim Njega 7,73

وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ
(prevod značenja)
I Medjenu, brata njihovog, Šuajba. Reče: "O narode moj. Obožavajte Allaha. Nemate vi drugog boga osim Njega 7,85

Što se tiče bratstva koje sami biramo, to je bratstvo u vjeri i ono je svojstveno samo vjernicima koji su se opredijelili za vjeru odbacivši sve drugo. Kaže Uzvišeni:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ
(prevod značenja)
Samo su vjernici braća...49,10

وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ
(prevod značenja)
Vjernici i vjernice su prijatelji jedni drugima 9,71

Ovo je razlika između vjernika i ostalih. To im određuje njihovo božanstvo ili partija kojoj pripadaju. Kaže Uzvišeni:

لَّا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَن تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ
(prevod značenja)
Neka ne uzimaju vjernici nevjernike za prijatelje, mimo vjernika. A ko to učini tad nema od Allaha ništa, izuzev (ako bi to bilo) da se sačuvate od njih. I upozorava vas Allah Sobom, a Allahu je povratak. 3,28

Što se tiče drugih razlika među ljudima, tipa boje, jezika, pripadnosti i sl. nije dozvoljeno razlikovanje u odlukama zbog toga, osim ako to zahtijeva specifična situacija a putem jasnih smjernica u sudstvu.
Ahmed prenosi da je Allahov poslanik, neka je mir i spas na njega i njegove, rekao:
(prevod značenja)
O ljudi, vaš Gospodar je Jedan i vaš otac je jedan. Nema arap prednost nad drugima niti drugi imaju prednost nad njim. Nema prednost crvenokožac nad crncem niti crnac nad njim. Prednost je samo u bogobojaznosti.

Allah je odredio pravila i zakone koji omogućavaju, kako muslimanu tako i nemuslimanu, da nesmetano živi na zemlji i uživa blagodati kojima ga je obasuo njegov Gospodar. Sva ta pravila i zakoni se zasnivaju na milosti.
Milost je osnova na kojoj muslimani moraju graditi svoje odnose prema drugima, jer sve što nije izgrađeno na milosti je ništavno i protivno Allahovoj odredbi čija se milost prostire na sve ljude na zemlji. On je taj koji je Svemogući, Milostivi i Samilosni.
Milostiv je i Njegov poslanik, neka je mir i spas na njega i njegove, i sve dobre Allahove robove.
Kaže Uzvišeni:

وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ
(prevod značenja)
I nisam te poslao osim kao milost svjetovima. 21,107

Milost mora biti do kraja naša glavna osobina po uzoru na Allahovog poslanika, neka je mir i spas na njega i njegove. Slijedimo njegov primjer po pravilima koja nam je donio i onako kako nas je naučio.
Prenosi se da je Allahov poslanik, neka je mir i spas na njega i njegove, rekao:
(prevod značenja)
„Ko ne bude milostiv, ni prema njemu neće biti milosti.“

„Ko ne bude milostiv prema ljudima, ni Allah Uzvišeni prema njemu neće biti milostiv.“

„Ko ne bude milostiv onim na zemlji, smilovaće mu se Onaj „na nebesima“

„Onom ko je milostiv smilovaće mu se Milostivi. Ko je milostiv onim na zemlji smilovaće mu se „Onaj na nebu“. Milost je Allahov dar kojeg neko prihvati a neko odbije.“

Ovo su neka od pravila koja definišu ovaj odnos koji se temelji na milosti:
- 1 -
Islam garantuje svakome čovjeku slobodu izbora vjeroispovijesti i nikoga ne prisiljava da primi islam. Svaka prisila u islamu je zabranjena.
Kaže Uzvišeni:

لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ
(prevod značenja)
Nema prisile u vjeri 2,256

وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَآَمَنَ مَنْ فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعًا أَفَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ
(prevod značenja)
Da Gospodar tvoj želi svi bi ljudi bili vjernici, pa zar ti da ih prisiljavaš na to. 10,99

فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا
(prevod značenja)
I ne, tako mi Gospodara tvoga, oni neće biti vjernici dok u sporovima svojim tebe (Muhammede) za sudiju ne prihvate i dok u sebi ne osjete nimalo tjeskobe zbog tvoje presude i dok se sasvim ne predaju. 4,65

- 2 -
Ljubaznost i dobročinstvo prema onima koji nisu neprijatelji muslimana.
Kaže Uzvišeni:

لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ
(prevod značenja)
Allah vam ne zabranjuje da činite dobro i budete ljubazni prema onima koji se ne bore i protjeruju vas radi vjere. Zaista Allah voli pravedne. 60,8

وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ وَإِن جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
(prevod značenja)
Oporučili smo čovjeku njegove roditelje. Majka ga nosi u njeno zdravlje trpi dvije godine. Budi zahvalan Meni i roditeljima, ali ako te budu nagovarali da mi pripišeš partnera, onoga o kome nemaš znanja, onda ih nemoj slušati ali se prema njima velikodušno ponašaj i slušaj onoga ko Mi se iskreno obraća. Meni ćete se svi vratiti i ja ću vas obavijestiti šta ste radili. 31,14-15

Prenosi se da je Allahov poslanik, neka je mir i spas na njega i njegove, rekao:
(prevod značenja)
Sva stvorenja su „Allahova djeca“ a najdraža od njih su Uzvišenome ona koja su najkorisnija drugoj „djeci“.

Prenosi se da je Abul Hasan, neka je mir i spas na njega, rekao:
(prevod značenja)
„Zaista na zemlji ima Allahovih robova koji pomažu ljudima i takvi će doći smireni na Dan obračuna, a ko god vjerniku donese radost, Allah će mu obradovati srce na Dan obračuna.

- 3 -
Saradnja i dogovaranje sa nemuslimanima kako bi se postiglo zajedničko dobro, pomogli potlačeni i kako bi se riješili njihovi problemi legitimnim sredstvima. Ova saradnja mora da se bazira na dobročinstvu, pravdi i poštenju u okvirima Allahovih propisa.
Kaže Uzvišeni:

إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
(prevod značenja)
Allah naređuje da se poštuju svačija prava, da se čini dobro, da se pomaže rodbina, a zabranjuje nasilje, razvrat i sve što je odvratno. On vas savjetuje pa primite pouku. 16,90

وَأَنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
(prevod značenja)
I dajite na Allahovom putu čineći dobro i ne upropaštavajte sami sebe. Allah zaista voli dobročinitelje. 2,185
- 4 -
Pozovite nemuslimane na istinu a pri tome budite ljubazni, mudri i pristojni, maksimalno izbjegavajući sve što to je oprečno tome.
Kaže Uzvišeni:

ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ
(prevod značenja)
Pozivaj na put svoga Gospodara ljubazno i mudro razgovarajući sa njima na najljepši način jer Gospodaru tvom je dobro poznato ko je zalutao a ko ne. 13,125

وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَقُولُوا آمَنَّا بِالَّذِي أُنزِلَ إِلَيْنَا وَأُنزِلَ إِلَيْكُمْ وَإِلَٰهُنَا وَإِلَٰهُكُمْ وَاحِدٌ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
(prevod značenja)
I razgovarajte sa svim sljedbenicima knjige na najljepši način osim onih koji su nepravedni među njima. Recite im da vjerujete u ono što je objavljeno i njima i vama, i da je vaš i njihov bog Jedan, Onaj kome se pokoravate. 29,46

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ
(prevod značenja)
Recite sljedbenicima knjige da se okupe sa vama oko zajedničke riječi, da obožavate samo Allaha, ne smatrajući Mu ravni nikoga i da jedni druge ne smatrate božanstvima mimo Njega. Ako ne pristanu vi recite da su oni svjedoci vašeg islama. 3,64

قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَىٰ هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ
(prevod značenja)
Reci: Ko vas opskrbljuje iz neba i zemlje. I odgovori: Allah. Pa ko je između nas na pravom putu a ko ne. 34,24

- 5 -
Pravednost prema svima

Kaže Uzvišeni:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
(prevod značenja)
O vjernici, dužnosti prema Allahu izvršavajte, i pravedno svjedočite. Neka vas odbojnost koju prema nekim ljudima nosite nikako ne navede da nepravedni budete. Pravedni budite, to je najbliže čestitosti, i budite bogobojazni, jer Allah dobro zna šta radite. 5,8

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰ أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَىٰ أَن تَعْدِلُوا وَإِن تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا
(prevod značenja)
O vjernici, budite uvijek pravedni, svjedočite Allaha radi, pa i na svoju štetu ili na štetu roditelja i rođaka, bio on bogat ili siromašan, ta Allahovo je da se brine o njima. Zato ne slijedite strasti – kako ne biste bili nepravedni. A ako budete krivo svjedočili ili svjedočenje izbjegavali – pa, Allah zaista zna šta radite. 4,135

- 6 -
Nemuslimane treba paziti i ne boriti se protiv njih osim ako stoje kao prepreka uspostavljanja istine i pravde među ljudima. Treba ispunjavati obećanja, biti plemenit, obezbjediti im siguran suživot i držati se sklopljenih ugovora sve dok se i oni drže.
Kaže Uzvišeni:

وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
(prevod značenja)
Ne započinjite kavgu jer Allah zaista takve ne voli. 2,190

تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
(prevod značenja)
To su Allahove granice pa ih ne prekoračujte jer to rade samo nepravednici. 2,229

إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ وَأَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلَا تَنقُضُوا الْأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلًا إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ وَلَا تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَاثًا تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلًا بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَىٰ مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ وَلَا تَتَّخِذُوا أَيْمَانَكُمْ دَخَلًا بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُوا السُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ وَلَا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا إِنَّمَا عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
(prevod značenja)
Allah zahtijeva da se svačije pravo poštuje, dobro čini, i da se bližnjima udjeljuje, i razvrat i sve što je odvratno i nasilje zabranjuje; da pouku primite, On vas savjetuje. I ispunjavajte obaveze na koje ste se Allahovim imenom obavezali i ne kršite zakletve kad ste ih tvrdo dali, a Allaha kao jamca sebi uzeli, jer Allah zna ono što radite. I ne budite kao onā koja bi svoju pređu rasprela kad bi je već bila čvrsto oprela, i ne služite se zakletvama svojim da biste jedni druge prevarili samo zato što je jedno pleme mnogobrojnije od drugog. Allah vas time samo iskušava, a na Sudnjem danu će vam, doista, objasniti ono oko čega ste se razilazili. Da Allah hoće, učinio bi vas sljedbenicima jedne vjere, ali, On u zabludi ostavlja onoga koga hoće, a na Pravi put ukazuje onome kome On hoće; i vi ćete doista odgovarati za ono što ste radili. I ne služite se zakletvama svojim zato da biste jedni druge varali, da se ne bi pokliznula noga koja čvrsto stoji, i da ne biste nesreću iskusili zato što ste od Allahova puta odvraćali; a patnja velika vas još čeka. I ne zamjenjujte obavezu datu Allahu za nešto što malo vrijedi – ono što je u Allaha – za vas je, da znate, bolje. 16,90-95

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ
(prevod značenja)
O vjernici ispunjavajte obaveze. 5,1

بَلَىٰ مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ وَاتَّقَىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَٰئِكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
(prevod značenja)
Samo onoga ko obavezu svoju ispuni i grijeha se kloni Allah voli. Oni koji obavezu svoju prema Allahu i zakletve svoje zamjenjuju nečim što malo vrijedi – na onome svijetu nikakva dobra neće imati, Allah ih neće ni osloviti, niti će na njih, na Sudnjem danu, pažnju obratiti, niti će ih očistiti – njih bolna patnja čeka. 3,76-77

Kada bi smo se samo držali pravila Milostivog Allaha, bili milostivih srca koje traže Allahovo zadovoljstvo, imali bi smo sretan život i lijep odnos sa svim ljudima.
Pokorimo se Uzvišenom Allahu sa srcem punim milosti, pa da budemo milostivi. Bacimo teška, tvrda i mračna srca u more bez dna.
Neka nam se Uzvišeni Allah smiluje i sastavi nas sa svojim pravednim, iskrenim i milosrdnim robovima.

Ovo je samo prevod značenja šejhovog teksta, pa je moguća greška